‘IK SLIK NOOIT MEER’

Bolletjesslikkers wagen in Suriname weer een kansje. Door de bodyscan op Curaçao zou de drugshandel naar de buren verschuiven, meent men in Suriname. Dit eerste kwartaal werden vijftig slikkers aangehouden. In 2002 waren dat er nog elf. In Curaçao ziet men niet direct een verband.

PASSAGIERS NAAR Nederland wachten op de Surinaamse luchthaven Zanderij kwetterend in lange rijen voor de balies. De Militaire Politie (MP), tressen zojuist behoedzaam op het gladgestreken uniform gespeld, staat klaar om eventuele smokkelaars te ontmaskeren. Luitenant R. Haenoeman, hoofdcommandant van de immigratiedienst, verdeelt de taken: jij hier, jij daar. De MP controleert paspoorten, wroet behendig in handbagage tussen kleding en kousenband – ‘Alles zelf ingepakt?’ – en fouilleert zonodig. De douane checkt de koffers. Elke vlucht worden er wel slikkers of ‘sjouwers’ betrapt. Ook vandaag. Een uur voor vertrek breekt ineens tumult los in een van de ‘visitatiekamers’. ‘Toiletpapier!’ Geagiteerd steekt de vrouwelijke MP’er haar hoofd om de hoek van de deur. ‘Ze menstrueert!’ Even later draagt ze haar vondst, ver voor zich uitgestoken en gewikkeld in plastic, naar buiten. Maar liefst 280 gram coke heeft de Braziliaanse in haar vagina gepropt. De vrouw, gekleed in smaakvol rood broekpak, bekent gelaten ook geslikt te hebben.

HOE WEET je nou wie slikt? Luitenant Haenoeman lacht fijntjes. Debutanten herkent hij aan de onzekere blik, het zenuwachtig geschuifel en het gefrunnik aan papieren. Vreemde reisroutes, opvallend veel bezoekjes aan Curaçao en Suriname of een gloednieuw paspoort omdat het vorige zou zijn gestolen, zijn andere belangrijke indicatoren. Haenoeman spiekt af en toe op zijn zwarte lijst. De ervaring leert dat de slikkers recidiveren. Vindt hij iemand verdacht, dan noteert hij de naam. Vliegtuigpersoneel fluistert hem ook namen van passagiers met vreemd eetgedrag in; een maag vol bollen kan niet veel verdragen. Anonieme tips krijgt hij ook. Vaak loos alarm. Een enkele keer van een reisbureau dat verdenkingen koestert, soms van een concurrerende handelaar. Het vliegtuig vertrekt. Schoonmakers soppen de gangen met lysol. De MP-ers stappen in de ronkende bus; de slikkers kruipen gemoedelijk achterin. De muziek gaat aan; iedereen is moe. Op weg naar Paramaribo, politiebureau Nieuwe Haven, waar de narcoticabrigade huist die de zaken verder afhandelt. Voor verdachten geldt: bekennen of mee naar het ziekenhuis voor een röntgenfoto. Weigert men, dan blijft men in de politiecel tot men ‘is afgegaan’; uit de toiletemmer moeten slikkers zelf de bollen vissen. Majoor van Politie Humphry Naarden wacht nog op het speciale, door Nederland toegezegde, toilet. Grapt: “Dat schip is zeker gezonken.”

Op bureau Nieuwe Haven is het elke dag een drukte van belang. In de kamers klinkt het droge getik van ouderwetse typemachines waarop processen-verbaal worden opgemaakt. Het slot gaat rinkelend open en dicht. Familieleden van slikkers melden zich met geurende pannetjes eten. Gedetineerde Dave eet wat de pot schaft: boterhammen pindakaas en rijst: “Ik heb geen familie hier.” Het is zijn eerste bezoek aan het land van zijn ouders. Hij is procesoperator, 34 jaar oud en afkomstig uit Amsterdam. Dave werd geronseld door een Surinaamse ‘vriend’ in Amsterdam. Als oud-cokeverslaafde kent hij de drugsscene. Waarom niet, dacht hij, toen hij 5000 euro schuld had. Schulden bij de tandarts, zegt hij met stralend wit gebit. Bovendien wilde hij wat extra verdienen. Voor tweeeneenhalve week ‘vakantie’ werd hem alvast 500 euro zakgeld toegestopt. Glenn, 24 jaar en bouwvakker, werd in Suriname benaderd. Tijdens zijn vakantie overleed zijn zieke moeder en hij stak zich voor een mooie grafsteen diep in de schulden. Zijn schuldeiser stelde slikken voor. De dag voor zijn vertrek moest Glenn oefenen: bollen blom (bloem) slikken en dan weer uitpoepen om de ‘gangen te openen’. Daarna voor het echie. In totaal tachtig bollen, 700 gram, schrokte hij naar binnen. Joekels, wijst hij met zijn vingers aan.

DE 25-JARIGE Amsterdamse productiemedewerker Stanley vertikt het om te slikken. “Mij niet gezien! Ik ben een sjouwer.” Wel zeven kilo coke verstopte hij in zijn koffer. Stanley: “Over vier dagen zit ik hier zeven maanden. Eind april kom ik voor.” Hij ziet pips, heeft suikerziekte en grijpt dat aan om weg te komen. Liever zit hij zijn straf in Nederland uit. Het bevalt hem niets hier: “Met twaalf man in een cel! Er zijn twee stapelbedden; de rest hangt in hangmatten. Een stank! Niet normaal! En nauwelijks daglicht.” Rob, 32 jaar en kok, kaal en gedrongen, bivakkeert in het cellenhuis aan de Keizerstraat. Daar is het beter toeven dan in de ‘grotten’ van bureau Nieuwe Haven, weet hij. Je gaat hier in de cel wel nadenken, babbelt hij vlotjes. Nee, hij zou het nooit meer doen. Maar volgens de agenten is hij een beroeps. Na aandringen zegt Rob voor 940 gram ongeveer zes- tot zevenduizend euro te toucheren. Dave brak met zijn opdrachtgever. “Ik ging niet akkoord met de prijs: 1500 euro voor 100 gram. Ik wilde 2000.” Hij besloot zelf te gaan verhandelen en vermoedt dat de douane is getipt. Voor het slikken van 448 gram krijgt hij 18 maanden. Rob heeft 21 maanden gekregen en rekent monter voor hoeveel er van de strafmaat afgaat: “Zeven maanden vanwege voorwaardelijke invrijheidsstelling.” En hij hoopt op strafvermindering op de nationale feestdag 1 juli.

Slikkers nemen een niet onaanzienlijk deel van de smokkel voor hun rekening. Stel: men betrapt jaarlijks 150 slikkers met minimaal 500 gram, dan is dat 75 kilo coca?ne. Volgens Interpolcijfers wordt naar schatting 85 tot 90 procent n?et gepakt: ongeveer 650 kilo verdwijnt dan dus via de maag het land uit. De handelaren veranderen steeds van tactiek. Een tijd geleden werden blanke Hollanders geronseld. Nu weer veel Nederlandse Surinamers: 60 procent van de slikkers is de veronderstelling. Recent zijn Afrikanen gewild, vanwege hun elastische maag (record: 1,8 kilo bollen!) Ook worden nieuwe routes geprobeerd: van Suriname naar Zwitserland (waarvoor geen visum zou zijn vereist) en dan met de trein naar Nederland. Of van Guyana via Suriname naar Nederland. Slikkers beschermen hun opdrachtgevers. Zelfs als die zijn slikker opoffert, zodat de rest vrij kan doorgaan. Geen namen, adressen of prijzen noemen! Tevoren is het doemscenario doorgesproken. Voor het geval dat. Majoor Naarden: “Maar de handelaren houden hun slikkers voor: bij de luchthaven hebben we iemand omgekocht.” Soms is dat ook zo. Onlangs is een paar foute MP’ers opgepakt. De infiltratie is overal. “Noemen ze geen naam, dan krijgen ze alsnog geld als ze uit de gevangenis zijn. Er wordt ook gedreigd: anders slaan we jou of je familie dood”, zegt agent Ernest Haakmat van bureau Keizerstraat. Handelaren sturen hun slikkers soms een advocaat. Noemt de slikker bij het eerste verhoor nog namen, nadat de advocaat geweest is, trekt hij die weer in. “Natuurlijk speelt angst voor represaille”, bevestigt slikker Dave. Dit eerste kwartaal zijn er al vijftig slikkers gepakt, in 2002 waren dat er beduidend minder. Dit heeft onder meer te maken met de bodyscan op Cura?ao, meent Majoor Naarden. De handel lijkt zich te verplaatsen. Volgens zijn baas, politiecommissaris Chandrika Santokhi, zijn sinds de komst van de bodyscan op Curacao enkele verdachten van Curacaose afkomst in Suriname aangehouden. Precieze cijfers heeft hij niet. Nederland zou Suriname inmiddels ook een bodyscan hebben beloofd. Naarden: “Ik zie ernaar uit.”

NAARDEN PROBEERT Surinaamse jongeren te waarschuwen zich niet met drugshandel in te laten. Hij gaat daarvoor de scholen langs. Gedwee zitten de scholieren in de houten bankjes in de klas, terwijl Naarden voorlicht over de consequenties. Hij vertelt: “Soms zitten er vijftien mensen in een cel voor vijf personen. Als je pech hebt, kom je tussen moordenaars. Er is een pikorde. Je hebt soms ook ‘boelers’ in de cel. Soms ‘boelen’ ze je ook als ze geen homo zijn en lang geen vrouw hebben gehad. Niet altijd. Maar het komt voor!” Zenuwachtig gegrinnik. “Ze gooien ’s avonds een deken over je hoofd, stoppen een prop in je mond en verkrachten je. Je wilt aangifte doen, maar weet niet wie het gedaan heeft.” Volgens de Nederlandse ambassade die met enige regelmaat 156 Nederlandse bollenslikkers bezoekt, zijn deze verhalen vooral bedoeld om af te schrikken. Glenn weet niets van dit soort geweld, maar zweert op ‘mijn dode moeder’: “Ik slik nooit meer!” En Dave? “Slikken niet. Misschien wel sjouwen.”

De namen van de verdachten zijn gefingeerd

KADER1

Van april tot en met december 2002 werd op Curaçao 7129 maal een negatief reisadvies op verdenking van slikken uitgereikt. Sinds 11 februari heeft het eiland de bodyscan. Tot en met 24 april van dit jaar kregen 2816 passagiers een negatief reisadvies. Daarnaast werden 627 mensen aangehouden die drugs bij zich hadden. Geconstateerd wordt dat sinds de aanwezigheid van de bodyscan drugs in Cura?ao nu vaker op het liichaam worden verstopt of in de bagage worden meegenomen dan ingeslikt. Vorig jaar zijn 1240 koeriers aangehouden die de verdovende middelen op hun lichaam of in de bagage bij zich hadden, tot en met deze week zijn dat er dit jaar al 627. Een deel van de aangehoudenen wordt met een dagvaarding heengezonden. In 1999 werd vermoedelijk 7000 kilo coca?ne doorgesluisd van Suriname naar vooral Europa. Nu zou dat meer dan 10.000 kilo zijn. In 2001 werd 2247 kilo cocaine onderschept, in 2002 340 kilo. In 2000 werden 130 slikkers gepakt, in 2001 48, in 2002 114 (van wie 57 in het laatste kwartaal) en het eerste kwartaal in 2003 ongeveer 50. Het zijn voornamelijk mannen. Op Schiphol zijn vorig jaar 2165 drugskoeriers aangehouden (van wie 867 slikkers). In 2001 waren dat er 1200. De hoeveelheid inbeslaggenomen coca?ne bedraagt 6232 kilo. Van de aangehouden drugskoeriers zijn er in 2002 81 met een dagvaarding heengezonden. Tussen 1 januari en 22 april zijn 800 koeriers betrapt. Hun nationaliteit wordt niet bekendgemaakt. De ervaring is dat een kwart tot eenderde bolletjesslikker is.

KADER 2

PvdA-Tweede-Kamerleden Tjon-a Ten en Koenders hebben Kamervragen gesteld aan de ministers van Justitie, Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en Buitenlandse Zaken over de bodyscan op Cura?ao. Zij willen weten of door de bodyscan op Curacao het werkterrein van smokkelaars inderdaad verschuift naar Suriname en of aan Suriname eveneens een bodyscan ter beschikking wordt gesteld. Andere vragen betreffen de justitiele samenwerking met Suriname in verband met de illegale handel in drugs en doorvoer naar en ook vanuit de Antillen via Suriname naar Nederland. De twee Kamerleden willen weten waaruit de samenwerking en aandacht bestaan. In afwachting van de beantwoording van de Kamervragen verstrekken de ministeries geen inlichtingen. De gevolmachtigd minister van de Nederlandse Antillen in Den Haag, C. de Haseth, weerspreekt dat door de bodyscan de handel naar Suriname verschuift. “Hooguit is het aantal negatieve reisadviezen in Curaçao afgenomen. Dat komt doordat de bodyscan iemands onschuld kan bewijzen.”

Ellen de Vries

Haagsche Courant, 26 april 2003